Przewodnik prawny

Czym jest zaniedbanie?

W świecie prawnym zaniedbanie definiuje się jako nieprzestrzeganie przez daną osobę rozsądnego obowiązku staranności, naruszenie tego obowiązku lub oczekiwanych standardów zachowania, które mają na celu ochronę innej osoby przed nieuzasadnionym i możliwym do uniknięcia ryzykiem wypadku i odniesienia urazu.

Aby ustalić i udowodnić zaniedbanie, muszą zostać spełnione następujące warunki:

1. Osoba winna wypadkowi miała nałożony obowiązek staranności
2. Nastąpiło naruszenie tego obowiązku
3. Osoba zgłaszająca roszczenie odniosła uraz
4. Naruszenie tego obowiązku spowodowało poniesienie straty lub szkody

W sprawie Lievre przeciwko Gouldowi (1983 r.) zauważono, że ‘kwestia odpowiedzialności za zaniedbanie nie istnieje, dopóki nie zostanie ustalone, że strona, która dopuściła się zaniedbania miała obowiązek staranności w stosunku do osoby, która dąży do pociągnięcia jej do odpowiedzialności za powstałe zaniedbanie. Człowiek ma prawo być tak niedbałym wobec całego świata jak tylko zechce, jeśli nie ma on narzuconego obowiązku w stosunku do świata’.

Zasadniczo pokazuje to nam, że jeśli wnosisz roszczenie wobec innej osoby, musisz być w stanie wykazać, że ta osoba była zobowiązana do działania w taki sposób, aby nie dopuścić do Twojego udziału w wypadku i odniesienia obrażeń. Jeśli więc strona trzecia nie miała wobec Ciebie żadnego obowiązku, możesz nie być w stanie dochodzić roszczenia z tytułu zaniedbania.

Czym jest obowiązek staranności?

Obowiązek staranności ‘Duty of Care’ oznacza, że ​​nie należy postępować w sposób, jaki może doprowadzić do wypadku lub odniesienia urazu przez inną osobę.

Na przykład właściciel sklepu ma obowiązek dbać o to, aby wszelkie rozlane płyny zostały sprzątnięte, a na podłodze umieszczono znak ostrzegawczy, aby nikt się nie poślizgnął i nie odniósł urazu na terenie sklepu. Jeśli rozlany płyn nie zostanie uprzątnięty i nie postawiono znaku ostrzegawczego, oznacza to, że został zaniedbany obowiązek zapewnienia bezpiecznych warunków do wykonywania zakupów.

Zgodnie z irlandzkim prawem obowiązek staranności ciąży na każdej osobie, która jest sklasyfikowana jako ‘Twój sąsiad’. Może to wzbudzić pewne wątpliwości, na przykład, kto jest moim sąsiadem?

Za sąsiada uważa się każdą osobę, która jest pod bliskim i bezpośrednim wpływem Twoich działań, której bezpieczeństwo należy mieć na uwadze podczas wykonywania swoich czynności.

Na przykład sąsiadami właściciela sklepu są osoby, które robią zakupy w jego budynku, tj. osoby, które mogą ulec wpływowi działania właściciela sklepu, jeśli dopuści się on zaniedbania i nie zapewni bezpiecznych warunków zakupów i jeśli to zaniedbanie doprowadzi do wypadku oraz odniesienia urazu przez klienta.

Obowiązek staranności i zaniedbanie w sprawach dotyczących szkód osobowych*

Osoba występująca z roszczeniem musi być w stanie udowodnić, że strona winna wypadkowi nie dopełniła obowiązku staranności. Należy wykazać, że działania lub zaniechanie strony winnej spowodowały wypadek i powstanie urazu.

Poziom obowiązku staranności wobec osoby zależy od typu roszczenia, rodzaju wypadku i konkretnych szczegółów, które do niego doprowadziły. Do najczęstszych wypadków, które mogą prowadzić do roszczeń z tytułu uszczerbku na zdrowiu w wyniku zaniedbania należą:

Wypadki drogowe i zaniedbanie ze strony użytkownika drogi*

Wszyscy użytkownicy drogi mają obowiązek należytej staranności wobec innych użytkowników i powinni przestrzegać przepisów ruchu drogowego, takich jak: ograniczenie prędkości, ustąpienie pierwszeństwa w niektórych punktach na drodze, przestrzeganie sygnalizacji świetlnej itp. Użytkownik drogi nie powinien stanowić zagrożenia dla innych uczestników ruchu drogowego. Ten obowiązek obejmuje wszystkie pojazdy i pieszych korzystających z drogi.

Zaniedbanie i naruszenie obowiązku staranności można ustalić w przypadkach, gdy użytkownik drogi:

• Porusza się z nadmierna prędkością
• Nie zatrzyma się na czerwonym świetle
• Nie ustąpi pierwszeństwa we wskazanym miejscu
• Prowadzi pojazd pod wpływem alkoholu lub narkotyków
• Wysyła wiadomości lub rozmawia przez telefon podczas jazdy

Wypadki w pracy i zaniedbanie ze strony pracodawcy*

Zgodnie z ustawą BHP (Safety, Health and Welfare at Work Act 2005) pracodawcy są zobowiązani zapewnić wszystkim swoim pracownikom bezpieczne dla zdrowia warunki pracy oraz opiekę w miejscu pracy. Ponieważ jest to ich obowiązek, oczekuje się, aby nie dopuszczali do wypadków w miejscu pracy.

Do obowiązków pracodawcy należą m.in.:

• Zapewnienie i utrzymanie bezpiecznego środowiska pracy, zagwarantowanie i konserwacja maszyn oraz urządzeń.
• Zapewnienie, aby wszelkie ryzyko związane z użyciem niektórych narzędzi, maszyn lub substancji było zminimalizowane.
• Zminimalizowanie ryzyka narażenia na czynniki fizyczne, hałas i wibracje.
• Zapobieganie wszelkim niewłaściwym zachowaniom, które mogłyby narazić pracowników na wypadek lub odniesienie obrażeń cielesnych.
• Zapewnienie wszystkim pracownikom szkolenia BHP.
• Wyposażenie pracowników w odpowiedni sprzęt ochrony osobistej.
• Wyznaczenie osoby w firmie jako specjalisty ds. bezpieczeństwa.
• Przeprowadzanie regularnych ocen zagrożeń w miejscu pracy w celu identyfikacji wszelkiego ryzyka i niebezpieczeństwa, które może wynikać z tych zagrożeń oraz wyznaczyć kroki niezbędne do eliminacji lub minimalizacji tych zagrożeń, gdzie to możliwe.

Pracodawcy może zostać postawiony zarzut zaniedbania, jeśli doszło do wypadku, a powyższe kryteria nie zostały spełnione. Niektóre przykłady wypadków w miejscu pracy związanych z zaniedbaniem pracodawcy to:

• Uraz odniesiony podczas wykonywania pracy bez zastosowania odpowiedniego wyposażenia ochrony osobistej lub jego braku.
• Uraz pleców odniesiony podczas obsługi ręcznej, jeśli pracownik nie przeszedł szkolenia w tym zakresie (manual handling) lub nie otrzymał narzędzi potrzebnych do przenoszenia ciężkich przedmiotów.
• Poślizgnięcie się i upadek na mokrej nawierzchni w przypadku braku stosownego oznaczenia i ostrzeżenia o niebezpieczeństwie.

Wypadki w miejscach publicznych*

W przypadku, gdy osoba lub firma jest w posiadaniu nieruchomości lub przestrzeni do użytku publicznego, ma ona obowiązek staranności w stosunku do osób odwiedzających to miejsce. Istnieje obowiązek zapewnienia na tyle bezpiecznego środowiska, na ile jest to racjonalnie możliwe, aby uniknąć wypadku w miejscu publicznym. Poniżej znajdują się przykłady miejsc publicznych, w których istnieje obowiązek dbałości o znajdujące się w nich osoby:

• Parki publiczne utrzymywane przez władze miejskie lub lokalne
• Ścieżki i drogi publiczne utrzymywane przez władze miejskie lub lokalne
• Restauracje
• Sklepy, supermarkety i centra handlowe
• Żłobki, przedszkola i szkoły
• Domy opieki
• Place zabaw – zarówno prywatne, jak i zapewnione przez władze miejskie lub lokalne
• Hotele i centra rekreacyjne

Od firm lub osób odpowiedzialnych za utrzymanie miejsca publicznego wymaga się wypełnienia obowiązku dbałości o społeczeństwo jakim jest zapewnienie bezpiecznego środowiska. Oto kilka przykładów roszczeń z tytułu wypadków w miejscu publicznym:

• Poślizgnięcie i upadek na mokrej nawierzchni w supermarkecie lub sklepie, w przypadku, gdy rozlany płyn nie został uprzątnięty w odpowiednim czasie lub nie postawiono stosownego znaku ostrzegającego o niebezpieczeństwie.
• Potknięcie i upadek na wadliwym chodniku.
• Upadek ze schodów z powodu pękniętej poręczy lub nieodpowiedniego oświetlenia.
• Zatrucie pokarmowe w restauracji z powodu nieprawidłowej higieny w kuchni.
• Uderzenie przez przedmiot spadający z wysokości w centrum handlowym.

W każdym z powyższych przykładów właściciel firmy lub osoba odpowiedzialna za zapewnienie bezpiecznego środowiska publicznego zaniedbała obowiązek staranności, co doprowadziło do wypadku i odniesienia urazu.

Zaniedbanie medyczne*

Relacja między lekarzem a pacjentem powstaje za zgodą pacjenta i opiera się na zaufaniu. Lekarz ma obowiązek opieki nad pacjentem. Od lekarza lub specjalisty medycznego wymaga się, że dołoży wszelkich starań i umiejętności, jakich oczekuje się od osoby na danym stanowisku.

Jeśli lekarz, nie przestrzegał standardu opieki i w wyniku tego pacjent odniósł uraz, którego można było uniknąć lub jeżeli specjalista spowodował niepotrzebne pogorszenie aktualnego stanu zdrowia pacjenta, może on zostać uznany za winnego zaniedbania medycznego.

Oto kilka przykładów zaniedbań medycznych:

• Błędy popełnione podczas operacji
• Błędna diagnoza
• Niezauważenie lub zaniechanie zauważenia choroby lub potrzeby leczenia
• Opóźnienia w diagnozie
• Zaszycie narzędzia chirurgicznego po operacji
• Niepoprawna interpretacja wyników badań medycznych
• Niepoinformowanie pacjenta o ryzyku związanym z procedurą lub lekiem
• Działanie bez zgody pacjenta
• Operacja niewłaściwego organu
• Słaba lub nieodpowiednia opieka po zabiegu
• Przepisanie niewłaściwego leku lub złej dawki

Ustalanie zaniedbania

Po ustaleniu obowiązku staranności kolejnym zadaniem jest ustalenie, czy doszło do zaniedbania. Najlepszym sposobem jest zadanie sobie poniższych pytań:

1. Czy istniał obowiązek staranności?
2. Czy możesz udowodnić, że obowiązek ten został naruszony?
3. Czy doznałeś urazu z powodu naruszenia tego obowiązku?
4. Czy w rezultacie poniosłeś szkodę?

Na przykład, jeśli doszło do wypadku samochodowego, ponieważ kierowca przejechał na czerwonym świetle i zderzył się z innym samochodem, odpowiedzi na powyższe pytania brzmiałyby następująco:

Czy istniał obowiązek staranności?

Tak, wiemy, że jako użytkownik drogi kierowca miał obowiązek zachować ostrożność w stosunku do innych uczestników ruchu drogowego. Nie powinien więc prowadzić pojazdu w sposób, który naraża innych na niebezpieczeństwo.

Czy obowiązek staranności został naruszony?

Tak, w tym przypadku nagranie z kamery pokaże, że samochód przejechał na czerwonym świetle i spowodował wypadek. Nie przestrzegając przepisów drogowych i nie zatrzymując się na czerwonym świetle, naruszył on obowiązek zachowania ostrożności wobec innych użytkowników drogi.

Czy z powodu naruszenia obowiązku staranności został odniesiony uraz?

Osoba w drugim samochodzie doznała złamania i obrażeń tkanek miękkich.

Czy w rezultacie naruszenia obowiązku staranności powstała szkoda?

W rezultacie wypadku osoba poszkodowana udała się do szpitala, gdzie przeszła prześwietlenia i inne testy. Następnie osoba ta nie była w stanie pracować aż do momentu dojścia do zdrowia. W tym przypadku szkodą poniesioną przez ofiarę wypadku jest utrata zarobków, koszty rachunków medycznych i uszczerbek na zdrowiu.

Przyczynienie się do powstania zaniedbania

Nie wszystkie roszczenia dotyczące uszczerbku na zdrowiu są proste. W niektórych przypadkach strona poszkodowana może sama spowodować uraz lub przyczynić się do zwiększenia jego zakresu. Nazywa się to przyczynieniem się do powstania zaniedbania (Contributory Negligence). Oznacza to, że strona poszkodowana nie zachowała stosownej ostrożności i poprzez swoje działanie przyczyniła się do wypadku i powstania urazu. W roszczeniach powypadkowych, fakt ten czasami jest wykorzystany przez stronę pozwanego jako linia obrony.

Za przykład może posłużyć następująca sytuacja: Pracodawca działa odpowiednio, zapewnia swoim pracownikom stosowne przeszkolenie oraz potrzebne narzędzia do ręcznego przenoszenia ciężkich przedmiotów. Pracownik ignoruje dostępne mu narzędzia i własnoręcznie podnosi ciężki przedmiot. Jeżeli pracownik ignorując swoje szkolenie i dostępne wyposażenie odniesie uraz, może on zostać uznany jako odpowiedzialny za spowodowanie wypadku i powstanie urazu.

Innym przykładem, w którym przyczynienie się do powstania zaniedbania może zwiększyć zakres urazu jest wypadek samochodowy spowodowany przez inną osobę, a poszkodowany nie ma zapiętego pasa bezpieczeństwa w chwili wypadku. Nawet jeśli ofiara zdarzenia nie spowoduje wypadku, brak pasa bezpieczeństwa najprawdopodobniej pogorszy stan odniesionego urazu. Może to wpłynąć na rezultat roszczenia.